5 praktijklessen over veranderen in de maakindustrie
Door Stan Rutten (DCD Europe) en Gijs Kappen (Enginia)
De maakindustrie bevindt zich midden in een tijdperk van verandering. Nieuwe technologieën, mondiale ketens en toenemende druk op kwaliteit, leverbetrouwbaarheid en duurzaamheid maken dat bedrijven zich niet langer kunnen veroorloven om stil te staan. In een gesprek tussen Gijs Kappen (Enginia) en Stan Rutten (DCD Europe) werd duidelijk dat de transitie veel verder gaat dan alleen digitalisering. Het draait om mentaliteit, samenwerking en het durven herinrichten van processen.
1. Verandering vraagt om urgentie
Veranderen klinkt vaak als een kans: innovatie, groei, nieuwe mogelijkheden. Toch ervaren veel organisaties vooral weerstand. Mensen houden liever vast aan wat ze kennen. Brandjes blussen voelt vaak nuttig en levert directe waardering op. Structurele verbetering daarentegen vraagt tijd, discipline en de moed om stil te staan.
Stan: “Veel bedrijven accepteren nog steeds een hoog percentage afkeur of herwerk, zolang de klant betaalt en de productie doorgaat. Maar zodra de marges onder druk komen, is die luxe er niet meer. Dan wordt procesverbetering ineens een keiharde noodzaak.”
Verandering komt pas echt op gang als de urgentie groot genoeg is. Maak zichtbaar welke pijnpunten het bedrijf remmen – denk aan faalkosten, leverproblemen of klantverlies – en gebruik die als startpunt.
2. Digitalisering is een hulpmiddel, geen doel
Digitalisering wordt vaak gezien als een doel op zich. Maar digital twins, PLM-systemen of AI hebben pas waarde als ze bijdragen aan concrete verbeteringen. De basis ligt bij betrouwbare data en goed ingerichte processen.
Gijs: “Iedereen praat over digital twins en AI, maar de echte winst zit vaak in de basis: accurate data en samenwerking. Zonder dat is digitalisering niet meer dan een lege huls.”
Begin klein, met toepassingen die snel resultaat opleveren – bijvoorbeeld het reduceren van stilstand of het verbeteren van inzicht in kwaliteitsdata. Koppel technologie altijd aan een concreet vraagstuk in de praktijk.
3. Samenwerking maakt het verschil
Geen enkel maakbedrijf of afdeling binnen een maakbedrijf opereert op zichzelf. Productontwikkeling, productie en service zijn steeds meer afhankelijk van elkaar en van ketenpartners. Toch gaat samenwerking vaak mis door silo’s, uiteenlopende KPI’s of een gebrek aan vertrouwen.
Gijs: “In de scheepsbouw zagen we dat het delen van vijfjarige forecasts met leveranciers van plaatmateriaal direct leidde tot lagere prijzen én hogere leverzekerheid. Dat is de kracht van ketenintegratie.”
Zie digitalisering niet alleen als interne optimalisatie, maar als middel om informatie en doelen te delen met ketenpartners. En vergeet niet dat samenwerking net zo goed binnen bedrijven geldt – tussen afdelingen die elkaar nodig hebben – als tussen bedrijven in de keten. Transparantie en gezamenlijke planning leiden tot vertrouwen en wendbaarheid.
4. Mensen zijn de sleutel tot verandering
Technologie en processen zijn belangrijk, maar zonder draagvlak stranden de meeste verbetertrajecten. Mensen zijn vaak huiverig om hun vertrouwde werkwijze los te laten.
Stan: “Toen bij mijn vorige werkgever Agile werd ingevoerd, was ik zelf een van de eersten die in de weerstand schoot. Pas toen duidelijk werd dat het de koers van het hele bedrijf was, moest ik schakelen. Dit liet zien dat management een duidelijke visie moet hebben én uitdragen om een organisatie mee op sleeptouw te nemen.”
Investeer in communicatie en leiderschap. Laat medewerkers zien waarom verandering nodig is, wat hun rol is en hoe hun bijdrage telt. Begin met kleine gezamenlijke successen – dat geeft vertrouwen en versnelt acceptatie.
5. Denk vooruit: duurzaamheid en Industrie 5.0
Naast digitalisering staat de maakindustrie voor een nieuwe golf: duurzaamheid en Industrie 5.0. Rapportageverplichtingen, digitale productpaspoorten en lifecycle-assessments maken dat bedrijven al in de ontwerpfase keuzes moeten maken over materialen, productie en milieu-impact.
Stan: “Met een goede lifecycle assessment kun je varianten vergelijken en bewust kiezen voor de optie met de laagste CO₂-impact of energieverbruik. Het gaat niet alleen om milieu, maar ook om concurrentievoordeel.”
Combineer digitalisering met duurzaamheid. Bedrijven die beide weten te koppelen, zijn beter voorbereid op wetgeving én kunnen zich onderscheiden in de markt.
Conclusie: samen veranderen
De maakindustrie van de toekomst draait om vertrouwen, samenwerking en wendbaarheid. Bedrijven die blijven hangen in oude patronen van losse schakels en brandjes blussen, lopen het risico achter te blijven.
Wie verandering omarmt – door digitalisering in te zetten, ketens te integreren en mensen mee te nemen – bouwt aan innovatie en veerkracht.
Stan Rutten, Systeem Architect/ Business Development Lead DCD Europe
Bij DCD combineert Stan een technisch inhoudelijke rol als Systeem Architect met een rol als Business Development Lead, waarbij hij verantwoordelijk voor de waardepropositie van DCD: het helpen van klanten om de verbinding te leggen tussen productontwikkeling en productie.
Gijs Kappen, Business Development Consultant Enginia
Als Business Development Consultant bij Enginia helpt Gijs de maakindustrie innoveren. Met een achtergrond en ervaring vertaalt Gijs technische kennis naar strategisch advies. Hij verbindt engineering en business om productontwikkeling te versnellen en bedrijven toekomstbestendig te maken.
